معنی اين جمله که می گويد: « تيم های چابک خود سازمانده هستند» چيست؟ و اينکه اصطلاح درستی است؟ برخی از افراد می گويند تيم ها خود مديريت هستند. برای درک اينکه کدام يک از اين اصطلاحات مناسب تر است بياييد چهار سطح از خودمختاری را که تيم ها می توانند داشته باشند را در نظر بگيريد.
چهار راه توزيع اختیارت:
ريچارد هاکمن استاد دانشگاه هاروارد چهار سطح تخصيص اختيار و قدرت به تيم ها را مورد بررسی قرار داده است. بياييد نگاهی بياندازيم به چهار سطح واگذاری قدرت به تيم ها از منظر هاکمن با شروع از کمترين سطح.
يک تيم با کمترين سطح اختيار توسط يک مدير هدايت می شود (Manager-led). اين گونه تيم ها برای انجام کارهای تخصيص يافته به آنها اختيار و قدرت دارند ولی بر روی فرآيندهايشان هيچ گونه قدرت و اختياری ندارند و فقط مدير بر اين فرآيندها مديريت دارد.
سطح دوم از منظر هاکمن تيم های خود مديريت (self-managing) هستند. يعنی علاوه بر اختيار و قدرت در انجام وظايف می توانند فرآيندهايشان را نيز خود مديريت کنند. تيم خود مديريت می تواند تصميم بگيرد چگونه کار کند به عنوان مثال می تواند درباره استفاده و بکارگيری نگرش چابک تصميم گيری کند.
با افزايش سطح اختيار ، با تيم های خود طراح (self-designing) مواجه می شويم. آنها می توانند کسانی که در تيم هستند را تعديل يا تغيير دهند. اين نوع از تيمها می توانند فردی را از تيم اخراج کنند، می توانند در مورد انتقال يا استخدام افراد ديگر در تيم و … تصميم گيری کنند. در برخی از موارد هم تيمهای خود طراح اختيار گزارش دادن به افراد مرتبط داخل تيم يا خارج تيم را دارند.
آخرين نوع از تيم ها، و يکی از مختارترين آنها، تيم های خودمختار (self-governing) هستند. تيم های خودمختار علاوه بر ساير اختيارات، اختيار تغيير اهداف اصلی تيم را هم دارند. تيم های خودمختار می توانند تصميم بگيرند به جای يک محصول اندازه گيری صوتی يک بازی ويدئویی بسازند.
در جدول زير چهار سطح اختيارات و قدرت تيم ها جمع بندی شده است.
نوع تيم | اختيارات |
تيم های مدير محور | فقط بر روی انجام وظايف محوله اختيار دارند. |
تيم های خود مديريت يا خودسازمانده | علاوه بر مورد بالا، اختيار تعيين چگونگی انجام شدن کار (فرآيندها) را نيز دارند. |
تيم های خود طراح | علاوه بر موارد بالا، در تعيين نفراتی که باید در تيم باشند و گاهی نيز بر روی گزارش دهی ها اختيار دارند |
تيم های خودمختار | حتی نسبت به تغيير اهداف اصلی تيم نيز مختار هستند |
چهار نوع تيم و اختيارات آنها در دياگرام زير نيز نشان داده شده است.
کجای اين سلسله مراتب برای خودسازماندهی مناسب است؟
در سلسله مراتب قدرت و اختيارات هاکمن، تيم های خودسازمانده (self-organizing) چابک در کلاس تيم های خود مديريت قرار می گيرند. تيم های خود سازمانده چابک کارهايشان را خود مديريت می کنند: کدام يک از افراد تيم بايد اين وظيفه را انجام دهد؟ و همچنين درباره چگونگی انجام آن کار هم خودشان مختار هستند: بايد با اسکرام شروع کنيم يا کانبان؟ اسپرينت ما بايد چقدر طول بکشد؟
تيم های چابک خود طراح و خودمختار نيستند، به عبارت ديگر تيم های خود سازمانده بر روی وظايف و فرآيندهايي که استفاده می کنند مختار هستند اما اختياری بر روی نفراتی که بايد در تيم باشند يا اهداف تيم ندارند.
تيم های چابک خود سازمانده هستند يا خود مديريت؟
هر کدام از اينها را می توانيد در نظر بگيريد. اما من اصطلاح خود سازمانده را به دو دليل ترجيح می دهم :
نخست اينکه، در اولين مقاله منتشر شده درباره چابک نويسندگان مقاله تاکوچی و نوناکا از اصطلاح خود سازمانده به عنوان يکی از شش ويژگی مورد نياز برای ايجاد يک فرآيند انعطاف پذير سريع نام برده اند.
دوم اينکه من ريشه های اصطلاح خود سازمانده را در نظريه آشوب يافتم که در فکرکردن درباره رفتار تيم مفيد است. گرد آمدن و ازدحام پرندگان در پرواز يک رفتار خود سازمانده است. يا يک کلونی مورچه، يک کندوی زنبور عسل و يا الگوی ماشين ها در بزرگراه. اين مثالها از خود سازماندهی در طبيعت، اغلب نمونه های مفيدی برای نشان دادن معنای خود سازماندهی تيم های چابک هستند.
مثلا من اغلب شهر سنجابهای زمینی را می بينم، مجموعه ای از تونل هايی که اين حيوانات کوچک آن را حفر کرده اند. اين موجودات تونل های خود را بر مبنای يک طرح جامع پيش بينی شده حفر نمی کنند. آنها حفر می کنند و اگر به صخره ای برخورد کردند اطراف آن را حفر می کنند. تيم کار خود را در يک جهت شروع میکند، اگر ثابت شود مسير نامعتبر است تيم در اطراف مانع تغیير مسير می دهد درست مانند سنجاب های زير زمينی.
خود سازماندهی به دو دليل ذکر شده مورد ترجيح من است اما خود مديريت هم به همان اندازه خوب است اگر شما آن کلمه را ترجيح می دهيد.
ترجمه : حسین شاهرخی
مقاله زیبایی بود خیلی ممنون
من منتظر بودم معایب و مزایا تو پارامتر های کلیدی تر مثل kpi و result و timing هم تو این مقاله مورد بررسی قراره بگیره البته امیدوارم تو مقاله بعدیتون پوشش داده شه