پیاده‌سازی ارزشهای اسکرام در دنیای واقعی کار سختی است. به همین دلیل، بسیاری از اسکرام مسترها به جای تمرکز روی این ارزش‌ها، تنها به برگزاری جلسات اسکرام اکتفا می‌کنند. اما در عمل، اگر این ارزش‌ها در تیم نهادینه نشوند، تغییر خاصی رخ نخواهد داد، به جز اضافه شدن یک سری جلسات بی‌فایده به فرآیند کاری. 🙃 گاهی اوقات این عادت‌های نانوشته یا رفتارهای شخصی هستند که بی‌سروصدا شجاعت، تمرکز، تعهد، احترام و صداقت را تضعیف می‌کنند. اینجاست که TRIZ میتواند تفاوت ایجاد کند — به تیم کمک می‌کند تا موانع پنهان را به شکلی صادقانه (و اغلب با طنز) آشکار کنند.
Triz در واقع یک روش تسهیل گری است که در موارد مختلفی از جمله همین سناریوی پیاده سازی ارزش های اسکرام یا چابک قابل استفاده می باشد.
فرض کنید شما بعنوان یک اسکرام مستر میخواهید از TRIZ در یک جلسه بازنگری یا رتروسپکتیو استفاده کند تا تیم را با ارزشهای اسکرام هماهنگ کرده و فرهنگ قوی‌تر و پربارتری بسازید. 👇
بعد از اینکه یک توضیح کوتاه (پنج دقیقه) در مورد اینکه ارزش های اسکرام چه هستند، گام اول را شروع میکنید:
🔍 مرحله ۱: تصور کنید که میخواهیم به صورت عمدی تمامی ارزشهای اسکرام را نابود کنیم، مثلا فرض کنید میخواهیم در تیم ارزش احترام کلا نابود بشود، چه کاری انجام بدهیم تا مطمئن شویم این اتفاق خواهد افتاد؟
💡 اینجا چند مثال از “خود تخریبی” هست که تیم‌ها اغلب به آن اشاره می‌کنند:
مثلا برای شجاعت:
- فقط درباره نکات مثبت در رتروسپکتیو صحبت کنید — مشکلات را کاملاً نادیده بگیرید.
- وقتی کسی نگرانی‌ای را مطرح می‌کند، سریع موضوع را عوض کنید. بگذارید فضا همیشه “مثبت” باشد، درسته؟
- همیشه به راه‌حل‌های امن پایبند باشید: از پیشنهاد دادن ایده‌های جدید خودداری کنید چون ممکن است “خیلی ریسکی” باشند.
مثلا برای تمرکز:
- به هر درخواست جدیدی که در طول اسپرینت مطرح می‌شود، بله بگویید، حتی اگر بی‌ربط باشد.
- همیشه نوتیفیکیشن‌های ایمیل و اسلک را روشن نگه دارید تا بتوانید چند کار را همزمان انجام دهید!
- تا می‌توانید کارهای جدید شروع کنید. نیازی نیست نگران تمام کردن باشید — فقط به کارهای در حال انجام اضافه کنید!
مثلا برای تعهد:
- با تأخیر به استندآپ‌ها برسید یا کاملاً آنها را نادیده بگیرید و فرض کنید کسی دیگری کار شما را پوشش می‌دهد.
- وقتی کار به شما محول می‌شود، بگویید “آخر سر به آن می‌رسم” و امیدوار باشید که دیگران فراموش کنند.
مثلا برای احترام:
- دیگران را در جلسات قطع کنید یا در حرفشان بپرید چون ایده‌های شما “مهم‌تر” هستند.
- هم‌تیمی‌های ساکت‌تر را نادیده بگیرید؛ اگر آنها خودشان وارد بحث نمی‌شوند، مشکل خودشان است!
- وقتی کسی پیشنهادی را مطرح می‌کند که شما دوست ندارید، چش غره بروید یا آه بکشید — بی‌سر و صدا ولی مؤثر.
مثلا برای باز بودن:
- موانع را برای خودتان نگه دارید تا زمانی که فاجعه‌بار شوند.
- از دادن بازخورد سازنده خودداری کنید، حتی اگر فکر میکنید مفید است. بگذارید “آب را گل‌آلود” نکنیم.
- تا پایان اسپرینت وانمود کنید که همه‌چیز خوب است و سپس در آخرین لحظه مشکلات را فاش کنید.
این بخش از جلسه اغلب خنده و لحظات “آها” را به ارمغان می‌آورد. واقعاً شگفت‌انگیز است که چطور افراد درباره تخریب صادقانه صحبت می‌کنند 😆
💭 مرحله ۲: بررسی واقعیت — آیا ما واقعاً داریم برخی از این کارها را انجام می‌دهیم؟ بعد از آن، از تیم بپرسید: “آیا ما واقعاً برخی از این کارها را انجام می‌دهیم، حتی کمی؟” این بازتاب دروازه‌ای برای خودارزیابی صادقانه بدون سرزنش باز می‌کند.
✔️ شجاعت: شاید ما از گفت‌وگوهای سخت فرار می‌کنیم وقتی که اوضاع خوب پیش نمی‌رود، به این امید که خودش “حل شود.”
✔️ تمرکز: ممکن است با درخواست‌های “فوری” وسط اسپرینت منحرف شویم و هدف اسپرینت را فراموش کنیم.
✔️ تعهد: برخی اعضای تیم گاهی اوقات استندآپ‌ها یا رتروسپکتیوها را رد می‌کنند، با این فکر که تأثیری ندارد.
✔️ احترام: شاید بدون اینکه متوجه باشیم، در صحبت دیگران میپریم یا هم‌تیمی‌های ساکت‌تر را نادیده می‌گیریم.
✔️ صداقت: ممکن است موانع را پنهان کنیم، با این فکر که آنها را به تنهایی رفع می‌کنیم تا “تیم را کند نکنیم.”
این بخش اغلب الگوهای ناگفته‌ای را آشکار می‌کند که همه آنها را می‌بینند ولی به ندرت در موردشان صحبت می‌کنند.
✨ مرحله ۳: متوقف کردن چیزهایی که کار نمی‌کنند و شروع کارهایی که می‌توانند مفید باشند حالا که موانع آشکار شده‌اند، زمان تغییر فرا رسیده است. چند کار را که باید متوقف شوند و چند اقدام را که با ارزشهای اسکرام همسو هستند انتخاب کنید.
مثال‌ها:
- متوقف کردن فرار از گفت‌وگوهای سخت ➡️ شروع “چک-این‌های کوچک” برای مطرح کردن نگرانی‌ها زودتر.
- متوقف کردن چندوظیفگی ➡️ شروع تمرین”ساعت‌های تمرکز” برای تسکهای مرتبط با هدف اسپرینت.
- متوقف کردن عدم آمادگی ➡️ شروع یک “جلسه آماده‌سازی ۵ دقیقه‌ای” قبل از جلسات برای اطمینان از آمادگی.
- متوقف کردن رد کردن ایده‌ها ➡️ شروع دعوت کردن از صداهای ساکت‌تر برای صحبت کردن اول در بحث‌ها.
- متوقف کردن پنهان کردن موانع ➡️ شروع به روزرسانی روزانه یک “تخته موانع” قابل مشاهده.
چند اقدام هدفمند میتواند ارزش‌ها را به تمرینات روزمره تبدیل کند و تیم را همسو و پاسخگو نگه دارد. 🎯
🏆 مرحله ۴: روی ۲-۳ اقدام توافق کنید تا در اسپرینت بعدی اجرایی شوند، مانند پایبندی به تخته موانع یا تعهد به ساعت‌های تمرکز. هدف؟ تبدیل اقدامات کوچک به روال روزمره، به گونه‌ای که تیم بدون تلاش اضافه، ارزشهای اسکرام را زندگی کند.
روش تریز تنها یکی از روش های تسهیل گری است که اسکرام مستر یا مربی چابک با استفاده از آنها می تواند تغییرات بزرگی در تیم خود ایجاد کنید، اگر علاقمند به یادگیری روشهای بیشتر تسهیل گری هستید، این دوره تسهیل گری چابک میتواند برای شما مفید باشد.
